Shkruan: Egzona GIGOLLAJ, Psikologe….
Çfarë është inteligjenca emocionale?
Inteligjenca emocionale i referohet aftësisë për të identifikuar dhe menaxhuar emocionet tona, si dhe emocionet e të tjerëve.
Inteligjenca emocionale thuhet se përfshin të paktën tre aftësi:
- vetëdijen emocionale, ose aftësinë për të identifikuar dhe emërtuar emocionet e tona;
- aftësia për të shfrytëzuar ato emocione dhe për t’i zbatuar ato në detyra si të menduarit dhe zgjidhja e problemeve;
- aftësinë për të menaxhuar emocionet, që përfshin të dy rregullimin e emocioneve të veta kur është e nevojshme dhe ndihmimin e të tjerëve për të bërë të njëjtën gjë.
Çfarë do të thotë të jesh inteligjent emocionalisht?
Një individ emocionalisht inteligjent është shumë i vetëdijshëm për gjendjet e tij emocionale, madje edhe negativitetin – zhgënjimin, trishtimin, ose diçka më delikate – dhe është në gjendje t’i identifikojë dhe menaxhojë ato.
Njerëz të tillë janë përshtatur veçanërisht me emocionet që përjetojnë të tjerët. Eshtë e kuptueshme që një ndjeshmëri ndaj sinjaleve emocionale si nga vetvetja, ashtu edhe nga mjedisi shoqëror i një personi, mund ta bëjë një mik, prind, udhëheqës ose partner romantik më të mirë.
Dhjetra herë në javë, ne pyesim miqtë, familjen, dhe madje edhe të huajt, “Si jeni?”
Duke pasur parasysh këtë fakt , ju do të mendoni se shoqëria jonë eshte shumë e interesuar në mënyrën se si ndjehen njerëzit. Por të gjithë ne e dimë se kjo pyetje në përgjithësi nuk merr një përgjigje të sinqertë. Përkundrazi, shumica e njerëzve përgjigjen me, “mirë”, “mirë”, ose të paktën, “mirë”.
Nëse jemi vërtet të sinqertë me veten, shumica prej nesh do të ishte pak e pakëndshme nëse do të merrnim një përgjigje më të mirëfilltë. Për shumë prej nesh, mund të ndihet e rrezikshme të kontaktojme me ndjenjat tona, e lëre më t’i shprehim ato te të tjerët.
Psikologu Marc Brackett, themeluesi i Qendrës Yale për Inteligjencën Emocionale, argumenton se kjo tendencë për të shmangur ndjenjat, megjithëse të kuptueshme, mund të jetë një disavantazh i vërtetë.
Për fat të mirë, inteligjenca emocionale nuk është një produkt fiks, por diçka që mund të ndërtojmë duke mësuar atë që Brackett e quan “aftësi emocionuese”.
7 mënyra praktike për të përmirësuar inteligjencën tuaj emocionale
IE është thelbësore për përvojën tonë të jetës dhe mund të ndikojë se sa të suksesshëm jemi në marrëdhëniet dhe karrierat tona. Sido që të jetë faza e jetës në të cilën jeni, ju mund të përdorni shtatë hapat e thjeshtë më poshtë për të përmirësuar Inteligjencën tuaj emocionale dhe për të zhvilluar vetëdijen dhe empatinë tuaj.
Praktikoni duke vëzhguar se si ndiheni në procesin e nxitimit nga një angazhim në tjetrin, përmbushjen e afateve dhe përgjigjen ndaj kërkesave të jashtme, shumë prej nesh humbasim kontaktin me emocionet tona. Kurdoherë që kemi një reagim emocional ndaj diçkaje, ne po marrim informacione për një situatë të veçantë, person ose ngjarje. Reagimi që ne përjetojmë mund të jetë për shkak të situatës aktuale, ose mund të jetë që situata aktuale po na kujton një kujtim të dhimbshëm, të pa përpunuar.
Kur i kushtojmë vëmendje mënyrës sesi ndjehemi, mësojmë të besojmë në emocionet tona dhe bëhemi shumë më të aftë në administrimin e tyre. Nëse po ndjeheni pa praktikë, provoni ushtrimin e mëposhtëm: Vendosni një kohëmatës për pika të ndryshme gjatë ditës.
Kur kohëmatësi fiket, merrni disa frymë thellë dhe vini re se si po ndiheni emocionalisht. Kushtojini vëmendje se ku shfaqet ai emocion si një ndjenjë fizike në trupin tuaj dhe si ndjehet ndjesia. Sa më shumë ta praktikoni këtë, aq më shumë do të bëhet natyrë e dytë. Kushtojini vëmendje mënyrës sesi silleni.
Siç e përmenda më lart, një pjesë thelbësore e përmirësimit të IE-së tonë është të mësojmë të menaxhojmë emocionet tona, që është diçka që mund të bëjmë vetëm nëse jemi të vetëdijshëm për ta. Ndërsa jeni duke praktikuar vetëdijen tuaj emocionale, kushtojini vëmendje edhe sjelljes suaj.
Vini re se si veproni kur jeni duke përjetuar emocione të caktuara dhe si ndikon kjo në jetën tuaj të përditshme. A ndikon në komunikimin tuaj me të tjerët, produktivitetin tuaj ose ndjenjën tuaj të përgjithshme të mirëqenies? Pasi të bëheni më të vetëdijshëm se si reagojmë ndaj emocioneve tona, është e lehtë të kalosh në modalitetin e gjykimit dhe të fillosh t’i bashkangjitësh etiketat sjelljes sonë.
Mundohuni të mos përmbaheni tani, pasi do të keni shumë më shumë gjasa të jeni të sinqertë me veten nëse nuk gjykoni veten në të njëjtën kohë. Merrni përgjegjësi për ndjenjat dhe sjelljen tuaj. Ky është ndoshta hapi më sfidues, dhe është gjithashtu më i dobishmi.
Emocionet dhe sjellja juaj vijnë nga ju – ato nuk vijnë nga askush tjetër – prandaj, ju jeni personi që është përgjegjës për ta. Nëse ndjeheni të lënduar në përgjigje të diçkaje që dikush thotë ose bën, dhe ju përgjumuni atyre, ju jeni përgjegjës për këtë.
Ata nuk ju kanë bërë “të tërhiqeni” (nuk do t’ju kontrollojnë me tela kukullash!),
Reagimi juaj është përgjegjësia juaj. Në të njëjtën mënyrë, ndjenjat tuaja mund t’ju japin informacion të vlefshëm në lidhje me përvojën tuaj të personit tjetër, si dhe nevojat dhe preferencat tuaja personale, por ndjenjat tuaja nuk janë përgjegjësi e një personi tjetër.
Pasi të filloni të pranoni përgjegjësi për mënyrën se si ndiheni dhe si silleni, kjo do të ketë një ndikim pozitiv në të gjitha fushat e jetës tuaj. Praktikoni përgjigjen, në vend se të reagoni .
Reagimi është një proces i pavetëdijshëm, ku ne përjetojmë një nxitje emocionale, dhe sillemi në një mënyrë të pavetëdijshme që shpreh ose lehtëson atë emocion (për shembull, të ndjehemi të irrituar dhe të këputemi te personi që sapo ju ka ndërprerë).
Përgjigja është një proces i vetëdijshëm që përfshin të vëreni se si ndiheni, pastaj të vendosni se si dëshironi të silleni (për shembull, të ndjeheni të irrituar, duke i shpjeguar personit se si ndiheni, pse nuk është kjo koha e duhur për t’ju ndërprerë). Praktikoni empatinë me veten tuaj dhe të tjerët.
Empatia ka të bëjë me të kuptuarit pse dikush ndihet ose sillet në një mënyrë të caktuar dhe të jetë në gjendje t’ua komunikojë mirëkuptimin atyre. Ai vlen për veten dhe njerëzit e tjerë, dhe praktikimi i kësaj aftësie do të përmirësojë Inteligjencën emocionale tuajen. Filloni duke praktikuar me veten.
Kur e vini re veten duke u ndjerë ose duke u sjellë në një mënyrë të caktuar, pyesni “Pse mendoj se po ndjehem si kjo / po e bëj këtë?” Në fillim, përgjigja juaj mund të jetë “Unë nuk e di”, por vazhdoni t’i kushtoni vëmendje ndjenjave dhe sjelljes suaj, dhe do të filloni të vini re përgjigje të ndryshme që vijnë përmes.
Krijoni një mjedis pozitiv Si dhe duke praktikuar aftësitë që kam përmendur deri më tani (vetëdijësimi, vetë-përgjegjësia dhe empatia), bëni kohë të vini re se çfarë po shkon mirë edhe ku ndiheni mirënjohës në jetën tuaj. Krijimi i një mjedisi pozitiv jo vetëm që përmirëson cilësinë e jetës tuaj, por mund të jetë ngjitëse edhe për njerëzit përreth jush. Mos harroni Inteligjenca emocionle është një proces i jetës.
Inteligjenca emocionale nuk është diçka që ju e zhvilloni një here dhe nuk ka me renie por ëhtë një praktikë gjatë gjithë jetës dhe është e mundur të vazhdoni ta përmirësoni.Edhe kur ndiheni sikur i keni zotëruar këto hapa, mos harroni të vazhdoni të praktikoni dhe do të korrni përfitimet e IE për pjesën tjetër të jetës tuaj.
Shkruan: Egzona GIGOLLAJ, Psikologe….
