Shkruan: Manjola ÇOLLAKU, Psikologe klinike dhe keshillimi….
Si ndodh ndërhyrja klinike në fëmijërinë e hershme?
Parimet e pergjithshme te ndërhyrjes janë të njejta me ato të personave në moshë të rritur. E rëndësishme në këtë moshë, është të kuptuarit e motivimit për ndryshim.
Në këtë moshë, nuk është vetë fëmija, por prindërit, kujdestari, apo mësuesi që delegojnë për tek psikologu klinik.
Në trajtimin klinik të një personi të mitur, dhoma e konsultes, gjithashtu, ka një rëndësi të vacantë. Ky ambient duhet të jetë një vend i sigurtë dhe t’i krijojë besim fëmijës.
Edhe marrëdhenia terapeutike, ashtu si edhe në rastin e personave të rritur, luan një rol në ecurinë dhe suksesin e terapisë. Rezistenca është një tipar karakterizues në këtë moshë.
Një nga teknikat e ndërhyrjes gjatë trajtimit të personave në fëmijëri të hershme, të mesme dhe adoleshencë, janë dhe projektimet. Shprehja emocionale në këtë moshë shprehet me vizatim, vazhdimin e tregimeve, etj.
Një aspekt gjatë fazës së ndërhyrjes, kur puniohet në kontekstin klinik me fëmijë dhe adoleshentë, është edhe loja, përdorimi dhe lejimi i imagjinatës, si dhe sensi i humorit.
Në fazën e ndërhyrjes terapeutike me fëmijë dhe adoleshentë, nuk duhet neglizhuar edhe puna me prinderit dhe familjaret e fëmijëve. Ato duhen edukuar per procesin terapeutik, si një mbështetje e mundshme edhe jasht kontakstit klinik.
Si ta kuptojme kur fëmija nuk ka më nevojë për ndihmën e psikologut klinik?
Përcaktimi i fundit të terapisë me persona fëmijë apo adoleshentë, ashtu si dhe në rastin e personave në moshë të rritur, është një proces delikat dhe jo i menjëhershëm.
Duke marrë parasysh moshën, duhet të jemi të vëmendshëm në sinjalet që fëmija apo adoleshenti sjellin gjatë bisedës klinike apo edhe jasht saj. Kur nevoja për mbështëtje të mos jetë më e pranishme, sinjale si mosardhja me dëshirë, humbja e interesit për bashkëpunim duhen vlerësuar në mënyrë rigoroze.
Problemet në femijëri të hershme
Cilat janë ato probleme psikologjike më të pranishme gjatë fëmijërisë së hershme?
Disa nga më tipiket janë:
- Probleme me gjumin (vështirësi në fjeltje, zgjim i shpeshtë natën, pagjumësi)
- Probleme me tualetin (vështirësi në kontrollimin e fshikëzës së urinës)
- Veshtiresi ne komunikim dhe te nxenit (problem me komunikimin, të shprehurit, mutizmi selektiv, vështirësi në të nxënë, hiperaktivitet)
- Autizmi dhe probleme zhvillimi (vështirësi konjitive, problem në përshtatjen sociale, dhe problem të ndryshme të sferës së zhvillimit).
Në femijerinë e mesme probleme të tjera dalin në pah:
- Probleme në sjelljen (bulizmi është problem me shumë rëndësi në këtë fazë, agresiviteti)
- Probleme me vemendjen
- Frikëra
- Ankth
Gjatë periudhës së adoleshencës, probleme të tjera shfaqen:
Gjatë kësaj faze kaq të rëndësishme dhe delicate të zhvillimit hasim probleme me:
- Drogërat
- Bulimia, anoreksia
- Probleme sjelljeje (agresivitet, krime të vogla).
Shkruan: Manjola ÇOLLAKU, Psikologe klinike dhe keshillimi….
